معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه خوارزمی گفت: نظریهپرداز کافی در علوم انسانی نداریم و افرادی هم که نظریهپردازی انجام میدهند در مورد جامعه ایران نمیتوانند تئوریهای خوبی ارائه دهند.
در زمینهی علوم انسانی عقبیم. دوستان که دربارهی علوم انسانی صحبت کردند، بدرستی بر روی اهمّیّت علوم انسانی، حتّی در صنعت، تکیه کردند؛ درست است. این آماری که این برادر عزیزمان دادند برای من جالب بود که گفتند در پیشرفت صنعتی، حدود چهل درصد مثلاً یا پنجاه درصد- مربوط به مسائل مهندسی و مربوط به مسائل فنّی است، حدود پنجاه شصت درصد مربوط به مسائل علوم انسانی مثل مدیریّت، همکاری، سختکوشی است؛ راست میگویند، این خیلی مهم است.
به دلیل تسلط تفکر اسلامی بر تفکر ایرانی، نظریهی روابط بینالملل با خاستگاه و نقطهی عزیمت ایرانی (متأثر از ریشههای غیردینی و متناسب با اسطورهها و استعارهها ایرانی) بیرنگ و بیرمق است. آنچه بیشتر در اینجا مورد کنکاش باقی میماند، تلاشهایی با ریشههای نظری و نظریهپردازی اسلامی از روابط بینالملل است. هرچند اخیراً تلاشهایی نیز در این زمینه توسط برخی از اساتید و دانشپژوهان این رشته شکل گرفته و در حال شکلگیری است، اما همانطور که جیمز روزنا در کتاب «پیشنظریه در سیاست خارجی» (که در سال 1966 منتشر شده است) اشاره میکند، این تلاشها حالت «پیشنظریه» دارند تا نظریهای منسجم.
غلبهی روششناسیهای علمی (به معنای مرسوم علم) بر جریان اصلی IR (که بیشترین مقبولیت را در ایران و در بین دانشپژوهان این زمینهی مطالعاتی دارد) سبب شده است تا فرضیهای «علمی» تلقی شود که یا صدق و صد احتمالیاش مشخص شود یا ابطال شود. همین موضوع یک چالش برای نظریهپردازی بومی است؛
در گفت و گو با دکتر موسوي مجاب، عضو هيئت علمي دانشگاه تربيت مدرس به مسئله حقوق بشر پرداختیم. موسوی مجاب معتقد است که در جوامع غربی، افراط در زمینهی حقمداری وتأکید بر جلوههای حقوقبشری تا حدی است که عملاً جانب تعهّدات و تکالیف انسانی به فراموشی سپرده شده است و انسانگویی به صورت فعّال مایشاء در سطح اجتماعی ظاهر میشود. آنچه که در ادامه میخوانید حاصل گفتگوی ما با دکتر موسوی مجاب میباشد.
دکتر غلامرضا جمشیدیها دارای مدرک دکترای جامعهشناسی از دانشگاه منچستر، عضو هیئت علمی و رئیس دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. وی همچنین مسئولیت کارگروه علوم اجتماعی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی-اجتماعی را برعهده دارد. وی اعتقاد دارد علوم اجتماعی در ایران در سطح نخبهها مانده و به سطح عامه مردم کشیده نشده است و ما فقط تا درِ دانشکده جامعهشناس هستیم، از اینجا که رفتیم شخصیت دیگری هستیم. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به مشکلات ساختاری نهادها و مراکز علمی می گوید باید ساختار تغییر کند؛ آن چنان که با تغییر ساختار در یک دانشگاه، دانشگاههای دیگر هم ملزم به تغییر ساختار سازنده می شوند.
به کوشش سیاوش غفاری
دکتر هادی بهرامی احسان دانشیار روانشناسی و عضو هئیت علمی دانشگاه تهران است که هم اکنون رئیس دانشکده روانشناسی این دانشگاه را برعهده گرفته است. سیل ترجمههای عامیانه و کتابهای زرد در موضوع روانشناسی و تاثیر آن بر تحول در علوم انسانی و تولید علم دلیلی شد تا در یکی از روزهای بهار در دفتر ریاست دانشکده روانشناسی روبروی کوی نصر با او به گفتگو بنشینیم. او که پژوهشهایی در زمینه روش شناسی علم، روانشناسی سلامت و خانواده انجام داده است معتقد است که دوران تئوریهای بزرگ در روانشناسی به اتمام رسیده است.
دکتر غلامرضا جمشیدیها دارای مدرک دکترای جامعهشناسی از دانشگاه منچستر، عضو هیئت علمی و رئیس دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. وی همچنین مسئولیت کارگروه علوم اجتماعی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی-اجتماعی را برعهده دارد. وی اعتقاد دارد علوم اجتماعی در ایران در سطح نخبهها مانده و به سطح عامه مردم کشیده نشده است و ما فقط تا درِ دانشکده جامعهشناس هستیم، از اینجا که رفتیم شخصیت دیگری هستیم. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به مشکلات ساختاری نهادها و مراکز علمی می گوید باید ساختار تغییر کند؛ آن چنان که با تغییر ساختار در یک دانشگاه، دانشگاههای دیگر هم ملزم به تغییر ساختار سازنده می شوند.
به کوشش سیاوش غفاری
سایت علوم اجتماعی اسلامی ایرانی www.ejtemaee.ir طی مراسمی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با حضور جمعی از اساتید، دانشجویان وفارغ التحصیلان رونمایی شد.